Reflux

Voor ik moeder werd, had ik er nog nooit van gehoord. Reflux. Of verborgen reflux.
Als je de definitie opzoekt, klinkt het niet zo ernstig:

Reflux is het terugstromen van maaginhoud in de slokdarm. Bij baby’s komt reflux vrij vaak voor. Dat komt meestal doordat de sluitspier tussen de slokdarm en de maag bij baby’s soms nog niet helemaal ontwikkeld is. In de loop van het eerste levensjaar zal de sluitspier zich meestal verder ontwikkelen.
http://www.mlds.nl/ziekten/reflux-bij-babys/

Dat het desondanks groteske vormen aan kan nemen, maakten we in ons gezin twee keer mee. Onze oudste had last van reflux, onze jongste had last van de verborgen variant.
Eerst maar eens wat verdere uitleg…

Zoals de definitie al zegt: meestal wordt reflux veroorzaakt doordat de maagspier nog onvoldoende afsluit. Daardoor kan de maaginhoud terug de slokdarm instromen. Met het terugstromen van voeding, kan ook maagzuur meekomen. En dat maagzuur brandt.
De ene baby heeft er meer last van dan de andere. Dat komt aan de ene kant omdat bij de ene baby de maagspier minder ontwikkeld is dan bij de andere baby. Maar ook de aanmaak van maagzuur kan verschillen, de grootte van de maag en de capaciteit die de maag aan kan. Al die factoren dragen bij aan hoeveel of hoe weinig last een baby heeft van terugstromende voeding en maagzuur.
Maar hoe merk je dat aan je kind?
Ik had het al over twee vormen. Het onderliggende probleem is precies hetzelfde, de symptomen verschillen iets.
Reflux herken je het gemakkelijkste: je kind spuugt veel. Dat betekent niet perse dat je kindje ook echt last heeft, want naast het spugen kan je kindje verder volmaakt tevreden zijn. Je hoeft er dan niet perse iets aan te doen, alhoewel ook dan de leefregels voor reflux mogelijk wel prettig zijn. Al was het maar om de hoeveelheid was te verminderen.
Bij verborgen reflux spuugt een kind juist niet of weinig. Het slikt de voeding weer terug, en dat hoor je vaak ook. Ook dan hoeft het niet perse last te hebben. Als slikgeluiden het enige zijn wat je aan je kind bemerkt, is verdere actie in principe niet nodig. De leefregels voor reflux kunnen ook hier dan wel zorgen voor verbetering van de slikproblemen, maar veel meer zal het niet oplossen.
Een kind dat wel last heeft, zal naast het spugen of slikken nog last hebben van een aantal andere dingen:

Huilen als het (te) plat neergelegd wordt
Vaak de hik hebben
Slecht slapen
Veel of juist heel weinig willen drinken
Vaak verslikken

Het vele drinken ontstaat vaak omdat je kindje merkt dat pijn wegzakt als het drinkt. Logisch ook: de voeding neemt het maagzuur mee terug de maag in en koelt zodoende het branden. Je kindje gaat echter snel te veel drinken, waardoor het in een negatieve spiraal komt: het drinken koelt het zuurbranden, maar hierdoor neemt de druk op de maag toe, waardoor het zuurbranden ook weer toeneemt.
Deze kindjes worden vaak in eerste instantie aangezien voor hongerige baby’s. De ‘honger’ neemt echter steeds meer toe, als ook de onrust en het huilen. Op dit punt zien de meeste ouders wel dat er meer aan de hand is en vaak wordt dan pas hulp gezocht.

Wat kun je doen aan reflux?
Milde reflux is vaak goed te behandelen door de leefregels voor reflux toe te gaan passen. Die zien er als volgt uit:

Bied vaker kleinere voedingen aan: de druk op de maag is dan milder, waardoor de klachten afnemen. Liever dus 8 keer 100 cc, dan 5 keer 150.
Houd je kindje tijdens het voeden zo rechtop mogelijk: de zwaartekracht help dan mee om de voeding te brengen en houden waar het zijn moet.
Laat je kindje tijdens en na de voeding goed boeren: als dwarszittende lucht uit de maag is, neemt de druk op/in de maag af.
Houd je kindje na de voeding 20-30 minuten rechtop: de voeding kan dan niet terugstromen, waardoor de klachten afnemen.
Hoog het hoofdeinde van het bedje op: hierdoor ligt je kindje met het hoofdje omhoog en is terugstromen van de voeding lastiger. Hoe hoog je op moet hogen, verschilt per kindje en is afhankelijk van de ernst van de klachten.
Als ophogen van het bedje onvoldoende werkt, kan buikligging een enorme uitkomst zijn. Bij gezonde/gemiddelde baby’s heeft rugligging de voorkeur, maar bij reflux kan rugligging zelfs gevaarlijk zijn, in verband met het risico op verslikken en stikken. Liggend op de buik kan de voeding zo uit het mondje stromen en is de kans dat je kindje zich verslikt in de voeding veel kleiner. Maag en darm liggen in buikligging in een hoek die terugstromen van de voeding moeilijker maakt, maar wat er dan nog omhoog komt, stroomt zo weg en je kindje heeft dus minder last.

Naast deze leefregels zijn er nog een aantal dingen die je kunt doen. Ik noem ze apart, omdat niet elk kind er baat bij heeft en het soms juist verergering van de klachten geeft.
Indikken van de voeding kan enorm helpen: de voeding is dikker en blijft beter hangen in de maag. Maar als ondanks het indikken de voeding omhoog blijft komen, kan de dikkere voeding juist vervelender zijn dan dunnere voeding. Bovendien kan het indikken van de voeding zorgen voor verstopping. Als dan de darmen vol lopen met ontlasting, wordt de druk op de maag weer groter en komt voeding weer meer omhoog.
Gebruik een draagdoek of draagzak. Je kindje ‘zit’ dan rechtop, waardoor de voeding blijft waar hij is. De meeste baby’s vinden dit prettig, maar er zijn toch ook baby’s die het niet prettig vinden om gedragen te worden. Dit kan te maken hebben met een verkeerde draagtechniek, (dus advies vragen bij een consulent kan daarin enorm helpen), maar dit is niet altijd het geval.

De meeste baby’s hebben baat bij deze leefregels en knappen enorm op als je ze toepast. Er is echter een groep die dan nog steeds veel blijft huilen en laat zien last te hebben van de klachten. Dat kan komen omdat de reflux zelf dusdanig heftig is dat medicatie nodig is, maar ook omdat de reflux een andere oorzaak heeft dan het niet goed sluiten van de maagspier.

Koemelkallergie
Reflux kan namelijk ook veroorzaakt worden door een koemelkallergie. Spugen en maagproblemen kunnen een symptoom zijn van een allergie. Komen allergieën in je familie voor, dan kan het raadzaam zijn om te kijken of een koemelkvrij dieet helpt.
Je doet dit door eerst alle koemelk uit de voeding te elimineren. Zie je verbetering, dan ga je na verloop van tijd provoceren: je brengt de koemelk terug in de voeding en kijkt of de klachten dan wel of niet terugkomen.
Bij borstvoeding doe je dit door zelf volledig koemelkvrij te gaan eten. Bij kunstvoeding ga je stapsgewijs kijken welke dieetvoeding nodig is. Deze voeding is duur, en om in aanmerking te komen voor vergoeding van deze voeding, heb je een machtiging van een arts nodig. Dat kan soms via het consultatiebureau, maar ook via huisarts of kinderarts.
De voorwaarden om deze machtiging te krijgen, verschillen wat en hebben te maken met welke arts je tegenover je hebt, of welke ziektekostenverzekering je hebt. Steeds vaker wordt als voorwaarde gesteld dat je eerst elimineert en provoceert en vanaf provocatie met bewezen koemelkallergie de voeding vergoed krijgt. Soms is dat met terugwerkende kracht, soms pas vanaf de provocatie. Een enkele keer vindt een arts de klachten dusdanig heftig, dat hij direct een machtiging uitschrijft en je de voeding direct vergoed krijgt.

Kiss-syndroom
Een heel enkele keer is niet de maagspier het probleem en wordt de reflux ook niet veroorzaakt door een allergie, maar speelt het kiss-syndroom een rol. Dit syndroom wordt nog niet algemeen erkend binnen de geneeskunde, maar ik noem hem toch. Naar mijn mening is het namelijk niet terecht dat dit syndroom nog niet erkend is.
Bij het kiss-syndroom worden klachten veroorzaakt door het klemzitten van nekwerveltjes. Dit syndroom gaat gepaard met tal van klachten, waarover later meer, maar is met name te herkennen door een hardnekkige voorkeurshouding bij je kindje.
Door het klemzitten van de nekwerveltjes, kan de maagspier ook bekneld raken. Deze raakt overprikkeld, met spugen tot gevolg.
Behandeling bij een manueel therapeut of een osteopaat, (beiden met ervaring met huilbaby’s!) kan dan heel veel goed doen.

Als dit alles niet helpt, kan medicatie nodig zijn. Vraag hiervoor een verwijzing naar een kinderarts die je hierin goed kan begeleiden. Er zijn verschillende opties, dus als het een niet werkt, overleg dan met je arts of een ander soort maagzuurremmer wel kan werken.
Soms kan een middel dat het spugen tegengaat/zorgt dat de maag sneller geleegd wordt ook nog uitkomst bieden.
Hoe je zorgt dat je de arts van duidelijke informatie voorziet, lees je in mijn eerste blog.

Zoals gezegd: onze oudste had last van reflux. Bij haar werd dit veroorzaakt door het kiss-syndroom. Ze had een ernstige voorkeurshouding en huilde heel erg veel. Na 1 behandeling bij een ervaren osteopaat, was de reflux weg. Voor de voorkeurshouding had ze nog wat extra behandelingen nodig, maar na 1 behandeling stopte het spugen en ging ze weer normaal om de 2,5-3 uur drinken.
Onze jongste dochter had verborgen reflux. Ze verslikte zich veel en vaak. Koemelkvrije voeding hielp niet. De darmkrampen waarmee ze te maken had, verdwenen daarmee wel, maar de verborgen reflux bleef en werd in haar geval ook niet veroorzaakt door klemzittende nekwerveltjes. Het probleem was bij haar echt een maagspier die erg slecht afsloot. Medicatie voor de hartritmestoornis die ze ook nog bleek te hebben, leek de aanmaak van maagzuur aan te jagen, waardoor de last toenam. Indikken van de voeding hielp wel, maar niet voldoende. Nadat we zantac kregen voorgeschreven en een middel probeerden dat de maaglediging versnelde, kwamen we uiteindelijk uit op nexium in een dosering van twee maals daags. Omdat vervolgens ook verstopping een probleem werd, kwam daar ook nog forlax bij, om te zorgen dat ze haar ontlasting voldoende kwijt zou kunnen. Het duurde nog een aantal weken voordat ze toen echt rustig werd. Waarschijnlijk was haar slokdarm al ontstoken en dat had echt tijd nodig om te herstellen.